5 - چاه آسانسور
5 - 1 كليات :
5 - 1 - 1 مقررات اين بند مربوط به چاههاي است كه داراي يك يا چند كابين آسانسور ،ميباشند .
5 - 1 - 2 وزنه تعادل و كابين آسانسور بايد در يك چاه جاي گيرند .
5 - 2 پوشش چاه:
5 - 2 - 1 هر چاه بايد داراي ديواره‌هاي بدون روزنه و كف و سقف ، همانگونه كه در بند 5 - 3 تعريف شده‌است ، باشد.
تنها جاههاي باز مجاز ،عبارتند از :
الف - محل نصب درهاي طبقات
ب - محل نصب درهاي بازرسي و اضطراري چاه و دريچه هاي بازديد .
پ - دريچه هاي خروج گاز و دود در هنگام آتش سوزي
ت - دريچه هاي تهويه
ث - سوراخهاي باز دائمي بين چاه و موتور خانه يا اطاقهاي فلكه .
حالت خاص : چنانچه در مواقع آتش سوزي در ساختمان ، چاه آسانسور نقشي در كمك به گسترش آتش و دود به ساير طبقات نداشته باشد، موارد زير مجاز مي باشند
الف - حداقل ارتفاع ديوارهاي قابل دسترس افراد بجز سطوح ورودي 250 سانتیمتر باشد .
ب - براي ديواره‌هاي سطوح ورودي چاه در ارتفاع بالاتر از 250 سانتیمتری تراز طبقه ،ميتوان بجاي ديوار كامل از ديوارهاي مشبك كه ابعاد سوراخهاي آن نبايد (بطور افقي يا عمودي ) از 75 ميليمتر بيشتر باشد، استفاده نمود. (اگر درب كابين مطابق بابند 2-2-3-4-5 بطور مكانيكي قفل شود، اين تمهيدات ضرورتي نمي يابند).
5 - 2 - 2 درهاي بازرسي و درهاي اضطراري و دريچه هاي بازديد .
5-2-2-1 طرح و نصب درهاي اضطراري و بازرسي و دريچه هاي بازديد چاه ،تنها بايد بمنظور تأمين ايمني استفاده كنندگان و خدمات‌رساني باشد .
5 - 2 - 2 - 1 - 1 درهاي بازرسي بايد داراي حداقل ارتفاع 140 سانتیمتر و حداقل پهناي 60 سانتیمتر باشند .
درهاي اضطراري بايد حداقل ارتفاع 180 سانتیمتر و حداقل پهناي 35 سانتبمتر را دارا باشد.
دريچه هاي بازديد بايد داراي حداكثر 50 سانتیمتر و حداكثر پهناي 50 سانتیمتر باشند.
5 - 2 - 2 - 1 - 2 در صورتي كه فاصله بين آستانه درهاي طبقات متوالي از 11 متر تجاوز كند ، درهاي اضطراري مياني بايد به گونه اي تعبيه شوند كه فاصله بين آستانه ها بيشتر از 11 متر نباشد .مگر آنكه طبق بند 8-12-4 ، كابينهاي مجاوري موجود باشند بطوريكه هر كدام از آنهاداراي يك درب اضطراري بوده كه براي ديگري قابل استفاده باشد، در اينصورت اجراي اين بند ضروري نمي باشد .
5 - 2 - 2 - 2 جهت باز شدن درهاي بازرسي و درهاي اضطراري و دريچه هاي بازديد نبايد بسمت داخل چاه باشد .
5 - 2 - 2 - 2 - 1 درها و دريچه ها بايد به قفل كليددار مخصوصي مجهز باشند كه بتوانند بدون كليد مجدداً بسته و قفل شوند. درهاي بازرسي و اضطراري حتي اگر قفل باشند، بايد از داخل چاه بدون كليد باز شوند.
5 - 2 - 2 - 2 - 2 كاركرد آسانسور ،بطور خودكار فقط در صورت بسته بودن درها بايد امكان پذير باشد ،بدين منظور لوازم ايمني برقي مطابق با بند 14-1-2 بكار برده مي شود .حركت آسانسور با دريچه باز در هنگام بازرسي بشرطي مجاز است كه اين عمل با تحريك مداوم كليدي همراه باشد كه تنها در صورت باز بودن در ،قابل دسترس باشد و موقتاً اتصال ايمني دريچه را، پل نمايد.
5 - 2 - 2 - 3 درهاي بازرسي و اضطراري و دريچه‌هاي بازديد بايد فاقد هر گونه روزنه اي بوده و همانند درهاي طبقات داراي مقاومت مكانيكي كافي باشند .
5 - 2 - 3 تهويه چاه
5 - 3 ديواره ها، كف و سقف چاه
سازه چاه آسانسور ،حداقل بايد بتواند تحمل نيروهايي كه بطور معمول بدان واردمي شوند را داشته باشد . نظير نيروي وارده از سيستم محركه ، نيرويي كه توسط ريلهاي راهنما در هنگام عمل سيستم ترمز ايمني بدان وارد مي گردد،نيرويي كه بدليل توزيع غيريكنواخت بار در كف كابين بوجود مي آيد ، نيرويي كه در اثر عملكرد ضربه گيرها و همچنين عملكرد فلكه ضدپيچش و انحراف طناب و يا زنجير جبراني واقع در ته چاهك توليد ميشوند. براي ارزيابي نيروها در حين عمل ترمز ايمني يا ضربه گير، به يادآوري بند 5 رجوع شود .
ديواره ها ،كف و سقف چاه بايد داراي شرايط زير باشند :
الف - از مواد نسوز و با دوامي ساخته شوند كه عامل ايجاد گرد و غبار نباشند.
ب - داراي پايداري مكانيكي كافي باشند .
در آسانسورهاي با كابين بدون درب ،ديوار سمت وروديهاي كابين بايد داراي مقاومت مكانيكي كافي باشند بطوريكه وقتي نيرويي معادل 300 نيوتون در5 سانتيمترمربع بطور قائم در هر نقطه اعمال شود :
الف - بدون ايجاد تغيير شكلي دائمي مقاومت كنند.
ب - تغيير شكل ارتجاعي بيش از 10 ميلي متر بوجود نيايد
5 - 4 سازه ديواره‌هاي چاهها و درهاي طبقات و ديواره هاي سمت ورودي كابين
5 - 4 - 1 مقررات زير بايد در سرتاسر چاه رعايت شوند.اين مقررات مربوط به درهاي طبقات ، ديواره هاي چاه و يا بخشي از ديواره هاي چاه كه دربورودي كابين در آن قرار گرفته ،مي شود .مقررات مربوط به فاصله بين كابين و ديواره هاي چاه در بند 11 آمده است .
5 - 4 - 2 كل مجموعه درهاي طبقات و ديواره هايا بخشي از ديواره ها كه در سمت ورودي كابين قرار مي گيرند بجز ناحيه اي كه درب عمل ميكند ،بايد بدون روزنه باشند.
5 - 4 - 3 ويژه آسانسورهاي با كابين داراي درب
5 - 4 - 3 - 1 ديواره چاه با فاصله عمودي بيش از نصف ناحيه باز شو قفل بعلاوه 50 ميليمتر زير آستانه درب طبقه ،بايد داراي شرايط زير باشد .
الف - يا ديواره داخلي چاه بين دو درب متوالي ،همسطح چهار چوب باشد و يا
ب - پخي ملايم و هموار و سخت با زاويه شيب حداقل 60 درجه نسبت به افق بكار برده شود.
پ - در هر دو صورت فوق با شرايط بند 5-4-4- الف و 5-4-4- ب مطابقت داشته باشد .
5 - 4 - 3 - 2 براي جلوگيري از سقوط و يا ورود افراد به فضاي بين كابين و ديواره چاه ، در هنگام كاركرد عادي ،فواصل افقي بين ديواره سمت ورودي چاه (در قسمتهايي كه در بند قبل ذكرنگرديده ) و نزديكترين قسمتهاي كابين به آن (نظير درگاه و يا چهارچوب ورودي يا درب كابين )نبايد از 15 سانتیمتر بيشتر گردد.(بويژه در مورد درهاي تلسكوپي، اندازه 15 سانتیمتر بايد كنترل شود ) .
5 - 4 - 3 - 2 - 1 در موارد زير فاصله‌افقي حداكثر تا 20 سانتیمتر نيز ميتواند مجاز نيز مي باشد :
الف - در صورتي كه ارتفاع اين فاصله از 50 سانتیمتر بيشتر نشود.
ب - در مورد آسانسورهاي مخصوص بار و مسافر و يا آسانسورهاي خودروبر ساختمانهاي خصوصي با درهاي كشويي عمودي .
5 - 4 - 3 - 2 - 2 در صورتيكه درب كابين داراي قفل مكانيكي باشد كه تنها در منطقه باز شو طبقات بتواند باز شود، آنگاه رعايت شرايط بند 5-4-3-2 الزامي نمي باشد .
حركت آسانسور بطور خودكار بايد منوط به قفل بودن در كابين باشد ، مگر در مواردي كه در بند 7-7-2-2 ذكر گرديد. اين قفل شدن بايد توسط يك وسيله‌ايمني برقي ، كه با بند 14-1-2 مطابقت داشته باشد ، براي سيستم اثبات شود .
5 - 4 - 4 ويژه‌آسانسورهاي با كابين بدون درب :
الف - مجموعه اي كه در بند 5-4-2 توصيف گرديده بايد از سطحي عمودي و يكپارچه ،متشكل از موادي سخت و هموار ، ساخته شده باشد . پوشش سطوح ديوار بايد از موادي مانند صفحات فلزي ،پوشش هاي با سطح سخت يا مواد ديگري كه در برابر اصطكاك خصوصيات يكساني داشته باشند، تشكيل گردد. استفاده از سطوح گچي و ديواره‌هاي شيشه اي مجاز نمي باشد. همچنين اين مجموعه بايد از هر دو طرف حداقل بميزان 25 ميليمتر بيش از پهناي كامل ورودي كابين امتداد يابد .
ب - هر گونه بر آمدگي بايد كمتر از 5 ميليمتر بوده و برآمدگيهاي بيش از 2 ميليمتر بايد حد اقل به ميزان 75 درجه نسبت به افق پخ شده باشند .
پ - در صورت وجود تورفتگي هايي بعنوان دستگيره در درهاي طبقات اين فرورفتگي ها از سمت چاه بايد داراي حداقل ،عمق 30 ميليمتر و پهناي 40 ميليمتر باشند .لبه هاي اين فرو رفتگي در بالا و پايين بايد داراي شيبي حداقل 60 درجه و ترجيحاً 75 درجه نسبت به افق باشند.ترتيب قرارگيري ميله ها و دستگيره ها بايد بگونه اي باشد تا احتمال گرفتار شدن را كاهش داده و يا از گير كردن انگشتان در پشت آنها و يا بريدن آنها جلوگيري شود.
نویسنده: 
